Solanki Dynasty: Mulraj Solanki (942-997 AD) | સોલંકી વંશ : મૂળરાજ સોલંકી ( ઈ. સ. 942 – 997)

મૂળરાજ સોલંકી ( ઈ. સ. 942 – 997)

→ જન્મ : મૂળ નક્ષત્રમાં

→ તેમનો જન્મ મૂળ નક્ષત્રમાં થયો હોવાથી મૂળરાજ નામ મળ્યું.

→ પત્ની : માધવી

→ પુત્ર : ચામુંડરાજ

→ માતા: લીલાદેવી

→ પિતા : રાજી

→ રાજયાભિષેક : વિ. સં. 998 (ઈ. સ. 942 માં)

→ શાસન : ઈ.સ. 942 થી ઈ.સ. 995 (55 વર્ષ)

→ ઉપાધિ : પરમ માહેશ્વર , પરમભટ્ટાકર, મહારાજાધિરાજ , પરમેશ્વર

→ તેઓ શિવભક્ત હતા

→ મૃત્યુ : મૂળરાજ જીવનના અંતિમ સમયમાં પાટણના સિધ્ધપુર (શ્રીસ્થળ) માં સરસ્વતી નદીકિનારે અગ્નિસ્નાન કર્યું હતું.

યુદ્ધવિજયો

→ હેમચંદ્રચાર્યના દયાશ્રમ કાવ્યમાંથી અને મેરુતુંગ કવિના “પ્રબંધ ચિંતામણી” ગ્રંથમાંથી મૂળરાજના વિજયોની વાત મળે છે.

→ લાટ પ્રદેશ : રાષ્ટ્રકુટોની સત્તાનો નાશ કરનાર ચાલુક્ય રાજા તૈલપખાન બારપ્પનું શાસન હતું.

→ શાકંભર (સાંભર) : અહીના શાસક ચૌહાણ રાજા વિગ્રહરાજ સાથે વિગ્રહ.

→ સૌરાષ્ટ્ર : અહીના રાજા ગ્રહરિપુને હાર આપી હતી.

→ કચ્છ : અહીંના રાજા લાખાને હાર આપી હતી.

→ આબુ : અહીંના રાજા પરમાર વંશના રાજા ધરણીવરાહ પર આણ વર્તાવીને મહાબિરુદ ધારણ કર્યું.

સ્થાપત્ય સ્થળો

→ રુદ્રમહાલય નું કામ શરૂ કરાવ્યું અને તે કાર્ય સિદ્ધરાજ જયસિંહ એ પૂર્ણ કરાવ્યું. (પાટણના સિધ્ધપુરમાં )

→ મૂળનાથ (મૂળેશ્વર મંદિર – મંડલી)

→ ત્રિપુરુષપ્રાસાદ (પાટણ – રહેવા જમવા માટે મંદિર )

→ શ્રીસ્થલ (સિધ્ધપુર – દેવાલય બંધાવ્યા)

વહીવટી શાશન

→ જેહુલ : તે ખેરાલુનો રાણો હતો અને મુખ્યપ્રધાન હતો.

→ જમ્બક : મહામંત્રીના પદ પર હતો.

→ ચામુંડરાજ : મુખ્ય યુવરાજ

→ સોમ શર્મા : વડનગરના નાગર બ્રાહ્મણ હતા તે પુરોહિત તરીકે મૂળરાજના મંત્રીમંડળમાં સ્થાન ધરાવતા હતા.

→ વીર મહત્તમ : મંત્રી તરીકે સેવા આપતા.

→ માધવ: ધર્મખાતાનો મંત્રી હતો.

→ બાલાર્ક : કવિ તરીકેની સેવા આપતો હતો.

→ શ્રી જય : દૂત અથવા મહાસંધિ વિગ્રહકની સેવા આપતો હતો.

→ કાંચન : કાયસ્થ

ઉત્તર ભારતમાંથી બ્રાહ્મણોને બોલાવી સિદ્ધપુર અને સિહોર ખાતે વસાવ્યા જે ઓદીચ્ચય બ્રાહ્મણો કહેવાયા.

Also Read

1. ચામુંડરાજ સોલંકી → Read/view
2. વલ્લભરાજ સોલંકી → Read/view
3. દુર્લભરાજ સોલંકી → Read/view
4. ભીમદેવ - 1 → Read/view
5. કર્ણદેવ સોલંકી → Read/view
6. સિદ્ધરાજ જયસિંહ → Read/view
7. કુમારપાળ → Read/view
8. અજયપાળ → Read/view
9. મૂળરાજ – 2 → Read/view
10. ભીમદેવ – 2 → Read/view
11. ત્રિભુવનપાળ →Read/view

---

Question & Answer

---

1. સોલંકીવંશનો સ્થાપક કે ગુજરાતનો સ્થાપક કોને ગણવામાં આવે છે?
   → મૂળરાજ સોલંકી


2. મૂળરાજ સોલંકીએ કોની હત્યા કરી ગાદી પર બેઠો હતો?
   → મામા સામંતસિંહ


3. ગુજરાતના સ્થાપક મૂળરાજ સોલંકીએ કયા સ્થળે અગ્નિપ્રવેશ કર્યો?
   → શ્રીસ્થલ (સિધ્ધપુર)માં સરસ્વતીના કાંઠે


4. મૂળરાજની રાણી માધવી કયા કુળની હતી?
   → ચાહમાન રાજા ભોજ


5. મૂળરાજ સોલંકીને કયું બહુમાન મળેલું?
   → ગુર્જરેશ (ગૂર્જરનરેશ)


6. મૂળરાજ સોલંકીએ પાટણના સિદ્ધપુર ખાતે કઈ નદીના કિનારે રૂદ્રમહાલયનું બાંધકામ શરૂ કર્યું હતું?
   → સરસ્વતી


7. રૂદ્રમહાલયનો નાશ સૌપ્રથમ કોના દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો ?
   → અલાઉદ્દીન ખિલજી


8. મૂળરાજના ઉત્તરાધિકારી કોણ બન્યાં?
   → ચામુંડરાજ