Skeleton System | કંકાલતંત્ર

Skeleton System કંકાલતંત્ર

---

→ કંકાલતંત્ર શરીરને આધાર અને આકાર આપે છે તથા શરીરના નાજુક અંગોનું રક્ષણ કરે છે.

→ કંકાલતંત્ર કંકાલ પેશીનું બનેલું છે તે સંયોજક પેશી છે.

→ કંકાલતંત્ર અસ્થિ (મજબૂત હાડકા) અને કાસ્થિ – કૂર્ચા (નરમ હાડકા) નું બનેલું છે.

→ શરીરના જે અંગમાં હાડકાં હોતા નથી તેને કાસ્થિ કહે છે. દા.ત. કર્ણપલ્લવ (કાનની બહારનો ભાગ), નાકનું ટેરવું

→ શરીરના જે અંગમાં હાડકાં હોય તેને અસ્થિ કહે કહે છે. દા.ત. હાથ, પગ, માથું.

→ જન્મ સમયે બાળકોમાં લગભગ 300 હાડકાઓ હોય છે.જેમાં 213 અસ્થિ હોય છે અને બાકીના કૂર્ચા હોય છે.

→ પુખ્ત વ્યક્તિના શરીરમાં 206 હાડકાઓ હોય છે.

→ હાડકાંમાં “કોલેજન પ્રોટીન” લગભગ 33% જેટલું હોય છે.

---

Also Read :

પ્રોટીન

---

→ હાડકાં “કેલ્શિયમ કાર્બોનેટ” (CaCO3 ) અને ફોસ્ફરસના બનેલા હોય છે.

→ ઉંમર વધવાની સાથે હાડકામાં રહેલા પ્રોટીનની માત્રા ઘટતી જાય છે. જેના લીધે હાડકાં નરમ બની જાય છે.

→ લાંબા અને મોટા હાડકા વચ્ચેથી પોલા હોય છે. જેને મજ્જાગુહા કહે છે.જેમાં એક તરલ પદાર્થ હોય છે. જેને અસ્થિમજ્જા કહે છે.

---

Facebook Page માં જોડાવવા માટે અહીં ક્લિક કરો

---

→ હાડકાની સામાન્ય વૃદ્ધિ માટે “વિટામીન D” જરૂરી છે.

→ બાળકોમાં વિટામીન D ની કમીના કારણે “રિકેટ્સ” તેમજ યુવાનોમાં “આસ્ટિયોમલેસિયા” નામનો રોગ થાય છે.

→ આસ્ટિયોમાઈલાઈટિસ હાડકામાં થતું દર્દ યુક્ત જીવાણુનું સંક્રમણ છે. જે સ્ટેફાઈલોકોક્સ નામના જીવાણુઓથી થાય છે.

→ એક હાડકુ બીજા હાડકા સાથે લીગામેંટ દ્વારા જોડાય છે અને હાડકું માંસપેશી સાથે ટેન્ડન દ્વારા જોડાયેલુ હોય છે.

→ ઘૂંટણમાં આવેલા ત્રિકોણાકાર અને નાના હાડકાને પટેલા કહે છે. જે ઘૂંટણને વાળવામાં મદદ કરે છે. આવા હાડકાને સીસ્મોઈડ હાડકું કહે છે. જે સૌથી મોટું સીસ્મોઈડ હાડકું છે.

→ એક હાડકું + બીજું હાડકું = લીગામેંટ

→ હાડકું + માંસપેશી = ટેન્ડન

→ પહેલું મણકું Atlas Vertebra કહેવાય છે. જે ખોપડીના સાંધામાં સ્થિત છે.

→ છેલ્લો મણકો અનુત્રિકાસ્થિ (Coccyx) છે.

→ છાતીના પીંજરામાં કુલ 25 હાડકાં હોય છે અને પાંસળીઓ 24 (12 જોડ). તેમાં 11 અને 12 નંબરની પાંસળી છુટ્ટી હોય છે.

---

→ બંને હાથ - પગમાં મળીને કુલ 120 હાડકાઓ હોયચે. એક હાથ અથવા એક પગમાં 30 હાડકા હોય છે.

→ એક હાથ અથવા એક પગમાં 30 હાડકા હોય છે.

→ હાથ અથવા પગના પંજામાં 19 હાડકા હોય છે.

→ રેડિયસ અને અલ્ના હાડકા હથેળીના ભાગમાં જોવા મળે છે.

→ કાન અને નાક કાસ્થિના બનેલા છે.

→ શરીરનું સૌથી મોટું હાડકું સાથળનું – ઉર્વસ્થિ (Femur) છે.

→ શરીરનું સૌથી નાનું હાડકું કાનમાં આવેલું પેગડું (Stapus) છે.

---

Also Read :

રક્તકણો (Red Blood Corpuscles/ Erythrocytes)

---

→ હાડકાના અભ્યાસની વિજ્ઞાન શાખાને ઓસ્ટીયોલોજી (Ostiology) કહે છે.

→ હાડકાના રોગોના ડોક્ટરને Orthopaedic કહે છે.

→ મનુષ્યનું કંકાલતંત્ર બે ભાગમાં વહેંચી શકાય છે.

1. અક્ષીય કંકાલ (Axial Skeleton) : શરીરની મધ્યલંબ ધરીએ ગોઠવાયેલા કંકાલને અક્ષીય કંકાલ કહે છે. જેમાં ખોપરી, કરોડસ્તંભ અને પાંસળીઓનો સમાવેશ થાય છે.


2. ઉપાંગીય કંકાલ (Appenidicular Skeleton) : ઉપાંગીય કંકાલમાં સ્કંધમેખલા (Pectoral girdle), નિતંબમેખલા (Pelvic girdle), અગ્રઉપાંગોના અસ્થિ અને પશ્વઉપાંગોના અસ્થિનો સમાવેશ થાય છે.

Telegram Channel માં જોડાવવા માટે અહીં ક્લિક કરો

શરીરના ભાગ	હાડકાની સંખ્યા
કરોડરજ્જૂ	33 (પુખ્ત વ્યક્તિમાં 33 માંથી 9 મણકા જોડાઈને 2 થઈ જાય છે. આમ પુખ્ત વ્યક્તિમાં મણકાની સંખ્યા 26 હોય છે.
કાનમાં	6 ( એક કાનમાં 3 : હથોડી + એરણ + પેગડું)
છાતીમાં	25 ( 12 જોડ + 1 મુખ્ય) (ઉરસ્થિ – પાંસળી જોડ)/td>
તાળવામાં	એક /td>
નિતંબમેખલા	2 ( પગ + ધડને જોડતો ભાગ)
પગ માં	60 (એક પગમાં 30 )
માથામાં	22 (14 ચહેરા + 8 ખોપડી)
સ્કંધમેખલા	4 ( હાથ + ખભાને જોડતો ભાગ )
હાથમાં 60	( એક હાથમાં 30 , 19 હાથના પંજામાં)