→ દક્ષિણ ભારતમાં વર્તમાનમાં તંજોર, ત્રિચિનાપલ્લી અને પુદુકકોટ્ટઈના પ્રદેશમાં આ સામ્રાજ્ય આવેલું હતું. ચૌલ રાજયને ચૂલ મંડલમ (કોરોમંડલ) નામે ઓળખાતું.
→ ‘ચોલ’નો સહુથી નિકટવર્તી શબ્દ ‘ચૂલ’ (= ચૂડ = શિર = શ્રેષ્ઠ) છે.
→ મૌર્ય સમ્રાટ અશોકના સમયમાં કૃષ્ણા નદીની દક્ષિણે આવેલા તામિલ (દ્રવિડ) દેશમાં પેન્નાર અને વેલ્લારુ નદીઓની વચ્ચે સમુદ્રતટ પર આવેલું ચોલરાષ્ટ્ર કે ચોલમંડલમ્.
→ ચૌલ શબ્દની ઉત્પત્તિ તામિલ શબ્દ ચૂલ પરથી થઈ હોવાનું મનાય છે. પ્રાચીનતમ ઉલ્લેખ અશોકના શિલાલેખમાંથી મળે છે.
→ કાર્ય : રાજધાનીમાં તેણે ચોલગંગમ નામનું જળાશય બંધાવ્યું.
→ આ જળાશયમાં ગંગા નદીમાંથી લવાયેલું પવિત્ર જળ સંગ્રહ કરવામાં આવતું.
→ તેણે ગંગે કૌંડ ચોલપુરમ નામે બંદરીય શહેર વસાવ્યું.
વિજય યુદ્ધો
→ અગ્નિ એશિયાના સુમાત્રામાં આવેલા શૈલેન્દ્ર સામ્રાજ્યના મુખ્ય ગઢ કડારને જીતી તેણે કડારનકોંડ બિરુદ ધારણ કર્યું હતું.
→ શ્રીલંકા ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરીને ચેર (કેરલ) અને પાંડયોના વિદ્રોહનું દમણ કર્યું.
→ તેણે નૌકાસેનાની મદદથી મલાયા તથા સુમાત્રા પર પણ વિજય મેળવ્યો.
→ તેણે દક્ષિણ ભારતમાં કલ્યાણીના ચાલુક્યો, વનવાસીના કદંબો અને મધ્યપ્રદેશના ગોંડવાનાને જીતી લીધા. તે પછી ઉત્તર ભારત પર વિજયપ્રસ્થાન કર્યું. તેની સેનાઓ (ઈ. સ. 1021–1025) કલિંગને પાર કરીને ઓડ્ર (ઊડીસા), દક્ષિણ કોસલ, બંગાળ અને મગધ પસાર કરતી ગંગા સુધી પહોંચી. આ વિજયને કારણે તેણે ‘ગંગૈકોંડ’ બિરુદ ધારણ કર્યું અને ગંગૈકોંડ-ચોલાપુરમ્ નામનું નગર વસાવ્યું.
→ રાજેન્દ્ર બીજાએ સોમેશ્વરની સેનાને હરાવી, યુદ્ધક્ષેત્રમાં પોતાનો રાજ્યાભિષેક કર્યો.
વીર રાજેન્દ્ર (ઈ. સ. 1063–1070)
→ તે રાજેન્દ્ર બીજાનો ભાઈ હતો.
→ તેણે કલ્યાણી ચાલુક્ય રાજા સોમેશ્વરને હરાવ્યા હતા.
અધિ રાજેન્દ્ર (ઈ. સ. 1068–1070)
→ પિતા : વીર રાજેન્દ્ર
→ શાસનકાળનો પ્રારંભ : 1070માં
→ શાસનકાળના વર્ષમાં જ બળવાખોરોનો સામનો કરતાં મૃત્યુ પામ્યા.
→ અધિરાજેન્દ્રના રાજ્યારોહણ વખતે સંઘર્ષ થયો, તે સમયે તેને ચાલુક્ય વિક્રમાદિત્યે મદદ કરી હતી, પરંતુ વિક્રમાદિત્યના પાછા ફર્યા પછી થોડા દિવસોમાં તેનો વધ થયો અને પૂર્વનો ચાલુક્ય રાજા રાજેન્દ્ર બીજો કુલોત્તુંગ પહેલો બિરુદ ધારણ કરી (ઈ. સ. 1070–1120) રાજા થયો. રાજેન્દ્ર બીજો વાસ્તવમાં વેંગીના ચાલુક્ય વંશનો હતો, પણ તે રાજેન્દ્ર પહેલાની પુત્રીનો પુત્ર હોવાથી ચોળોનો સંબંધી હતો અને તેનો ઉછેર અહીં થયો હતો. એવું કહેવાય છે કે રાજેન્દ્ર પહેલાએ તેને દત્તક લીધો હતો.
કુલોત્તુંગ પહેલો
→ તેને પરમાર રાજાઓ અને કલિંગના ચોળ ગંગ સાથે યુદ્ધ થયું હતું. તેને પશ્ચિમી ચાલુક્ય વિક્રમાદિત્ય સાથે પણ સંઘર્ષ થયો પણ તેનું કોઈ નિશ્ચિત પરિણામ ન આવ્યું.
→ કુલોત્તુંગ એક સફળ સૈનિક અને યોગ્ય શાસક હતો.
→ તેણે પાંડ્ય અને ચેર રાજાઓના વિદ્રોહને શાંત કર્યો.
→ તેણે ઈ. સ. 1118 સુધી રાજ્ય કર્યું.
→ તેનો અધિકાર ચાલુક્ય સામ્રાજ્ય પર સંપૂર્ણ ના રહ્યો, છતાં તેના શાસનકાળમાં ચોળ સામ્રાજ્ય શક્તિશાળી હતું.
→ તે આ સામ્રાજ્યનો છેલ્લો શક્તિશાળી સમ્રાટ હતો.
→ તેણે પ્રજાને સુખશાંતિ આપ્યાં.
→ તેના સમયથી વૈષ્ણવ અને શૈવ ધર્મોમાં વિરોધની શરૂઆત થઈ.
→ આ વંશનો છેલ્લો સ્વતંત્ર રાજા રાજેન્દ્ર ત્રીજો (ઈ. સ. 1246–1279) થયો જે ઈ. સ. 1279 સુધી રાજ્ય કરતો હતો.
→ આ સમયે પાંડ્ય રાજ્ય શકિતશાળી બન્યું હતું. તેણે ચોળોના પતનમાં મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો.
→ જયવર્મન સુન્દર પાંડ્યે ચોળ ઉપર પોતાનો અધિકાર સ્થાપિત કર્યો.
→ સ્થાનીય ચોળ રાજાઓનું અંતિમ પતન ઈ. સ. 1310–11માં મલિક કાફૂરના આક્રમણથી થયું અને ચોળ રાજવંશનો અંત આવ્યો. ચોલ રાજ્ય લગભગ ચારસો વર્ષ સુધી ટક્યું.
0 Comments
Any suggestions, Please comment Below 👇