જયંત પાઠક | Jayant Pathak

જયંત પાઠક

→ જન્મ : 20 ઓક્ટોબર, 1920 (ગોઠ- રાજગઢ, જિ.પંચમહાલ)

→ મૂળ વતન : સુરત

→ પૂરું નામ : જયંતલાલ હિંમતલાલ પાઠક

→ અવસાન : 1 સપ્ટેમ્બર, 2003(સુરત)

→ હુલામણું નામ : બચુડો

→ ગુજરાતી સાહિત્યના ઉત્તમ કવિ અને વિવેચક

→ તેમણે વર્ષ 1943માં સુરતની એમ.ટી.બી. કોલેજમાંથી ગુજરાતી-સંસ્કૃત વિષયો સાથે B.A.ની ડિગ્રી અને વર્ષ 1945માં વડોદરા કોલેજમાંથી M.A.ની ડિગ્રી મેળવી હતી.

→ તેઓ વર્ષ 1947થી જન્મભૂમિ અને હિન્દુસ્તાન દૈનિકમાં પત્રકાર તરીકે જોડાયા હતા.

→ તેમણે વર્ષ 1960માં વર્ષ 1920 પછીની ગુજરાતી કવિતાની સાંસ્કૃતિક ભૂમિકા : તેના પરિબળો અને સિદ્ધિ વિષય પર Ph.D. ની ડિગ્રી મેળવી હતી.

→ તેમણે વર્ષ 1953-80 દરમિયાન એમ.ટી.બી. આર્ટ્સ કોલેજમાં ગુજરાતીના પ્રાધ્યાપક તરીકે સેવા આપી હતી

→ તેમનું સાહિત્ય સર્જન ગુજરાત મિત્ર, કુમાર, બુદ્ધિ જેવા સામયિકોમાં પ્રગટ થતું હતું.

→ તેમનો પ્રથમ કાવ્ય સંગ્રહ મર્મર વર્ષ 1954માં પ્રકાશિત થયો હતો.

→ તેમની વર્ષ 1956 સુધીની સમગ્ર કવિતાઓનો ક્ષણોમાં જીવું છું કાવ્યસંગ્રહમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.

→ વર્ષ 1920 પછીની ગુજરાતી કવિતાની સાંસ્કૃતિક ભૂમિકા : તેમાં પરિબળો અને સિદ્ધિને આલેખતું કવિતાના ઇતિહાસને લગતું એમનું પુસ્તક આધુનિક કવિતાપ્રવાહ(1965) ગુજરાતી કવિતાની છણાવટ કરતો ઇતિહાસગ્રંથ છે.

→ તેમણે વર્ષ 1990-91 માટે ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના પ્રમુખ તરીકે ફરજ બજાવી હતી.

→ તેઓ વર્ષ 1992માં નર્મદ સાહિત્ય સભા અને કવિ નર્મદ યુગવાર્તા ટ્રસ્ટનાં પ્રમુખ રહ્યા હતાં

→ સાહિત્ય જગતમાં તેમણે કરેલ પ્રદાન બદલ તેમને કુમાર સુવર્ણચંદ્રક (1957), સોવિયત નહેરુ એવોર્ડ (1974), નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક (1976), રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક (1976), ઉમા બેહરશ્ચિમ પારિતોષિક (1982-83), સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર-દિલ્હી (1980), પ્રેમાનંદ સુર્વણચંદ્રક (2001)અને નરસિંહ મહેતા એવોર્ડ (2003) પ્રાપ્ત થયા હતાં.

→ તેમની રચના શૂળી ઉપર સેજ માટે તેમને ધનજી કાનજી સુવર્ણચંદ્રક એનાયત થયો હતો.

→ તેમના માનમાં ગુજરાતી સાહિત્યમાં જયંત પાઠક કવિતા પુરસ્કાર આપવામાં આવે છે.

સાહિત્ય સર્જન

→ કાવ્યસંગ્રહ : વગડાનો શ્વાસ, બે અક્ષર આનંદના, મૃગયા, શૂળી ઉપર સેજ, મર્મર, અનુનય, વિસ્મય, ક્ષણોમાં જીવું છું, અંતરિક્ષ

→ નિબંધ : વનાંચલ, તરૂરાગ

→ અન્ય : સંકેત, આલોક, ચિતારો(ગીત-સર્ગમાંથી), રેવા તટે મધ્યાહન સંધ્યા (સોનેટ- વિસ્મયમાંથી) વતનથી વિદાય થતાં(સોનેટ), ગાંધીયુગનું ગુજરાતી સાહિત્ય, વનાંચલ(સ્મરણકથા)

→ વિવેચનગ્રંથોઃ આધુનિક કવિતા પ્રવાહ, ભાવયિત્રી, આલોક

---

એક લસરકે ઊગી નીકળ્યા જંગલ જંગલ ઝાડ
ટપકે ટપકે ફૂટી નીકળ્યા, ધરતીપટથી પહાડ

---

---

રમતાં રમતાં લડી પડે ભૈ માણસ છે
હસતાં હસતાં રડી પડે ભૈ માણસ છે.

---

---

સરવાળો સતકર્મનો, ગુણનો ગુણાકાર
બાદબાકી બર બુરાઈની, ભ્રમનો ભાગાકાર

---

---

થોડો વગડાનો શ્વાસ મારા શ્વાસમાં
પ્હાડોના હાડ મારા પિંડમાં ને
નાડીમાં નાનેરી નદીઓના નીર

---

→ WhatsApp Group Click

→ Facebbok Page Click