સ્વામી આનંદ | Swami Anand | હિંમતલાલ દવે

Pargi Digvijay Thursday, January 25, 2024

હિંમતલાલ દવે

→ જન્મ : 8 સપ્ટેમ્બર, 1887 (શિયાણી, સુરેન્દ્રનગર)

→ પૂરું નામ : હિંમતલાલ રામચંદ્ર દવે

→ અવસાન : 25 જાન્યુઆરી 1976 (મુંબઈ)

→ બાળપણનું નામ : બચુ

→ ઉપનામ : અનાસકત, અપરિગ્રાહી, અલગારી સાહિત્યકાર, જ્ઞાની

→ નિબંધકાર, આધ્યાત્મિક, રાષ્ટ્રવાદી કવિ અને કોશકાર

→ તેમણે ભગવાન બુદ્ધના પરમ શિષ્ય આનંદ પરથી તેમનું નામ આનંદ રાખ્યું અને તેઓ સ્વામી આનંદ તરીકે ઓળખાવા લાગ્યાં.

→ સંન્યાસમાં કડવા અનુભવો થતા તેમણે નેપાળ પાસે માયાવતીમાં રામકૃષ્ણ મિશનમાં સાહિત્યનો અભ્યાસ કર્યો હતો અને ત્યારબાદ તેઓ ઉત્તરાખંડના અલમોડામાં શિક્ષક તરીકે જોડાયાં હતાં.

→ તેઓ વર્ષ 1905માં બંગાળ-મહારાષ્ટ્રના ક્રાંતિકારીઓના સંસર્ગે સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં જોડાયા હતાં.

→ તેમણે મુંબઇમાં ખબરપત્રી અને ગૃહશિક્ષક તરીકેનું કાર્ય પણ કર્યું હતું.

→ તેઓ વર્ષ 1907માં લોક્માન્ય તિલકના કેસરી સામયિકના મુદ્રણકાર્યમાં જોડાયા હતાં તેમજ તેમણે લોક્માન્ય તિલકના પુસ્તક ગીતારહસ્યનો ગુજરાતી અનુવાદ પણ કર્યો હતો.

→ તેમણે વર્ષ 1917માં નવજીવન અને યંગ ઇન્ડિયા માં સંપાદક તરીકે કાર્ય કર્યુ હતું. તેમણે ગાંધીજીને આત્મકથા લખવા માટે પ્રેરણા આપી હતી.

→ તેમણે 'ઇસુનું બલિદાન' શીર્ષકથી લેખમાળા લખીને સાહિત્ય લખવાનો પ્રારંભ કર્યો

→ વર્ષ 1922માં યંગ ઇન્ડિયા માં તેમના પ્રકાશિત લેખ માટે તેમણે જેલવાસ પણ ભોગવ્યો હતો.

→ તેઓ વર્ષ 1928માં બારડોલી સત્યાગ્રહમાં વલ્લભભાઈ પટેલના અંગત મદદનીશ રહ્યાં હતાં.

→ તેઓએ વર્ષ 1930માં મુંબઇ મીઠાના સત્યાગ્રહમાં સક્રિય રીતે ભાગ લઇ જેલવાસ પણ ભોગવ્યો હતો.

→ તેમણે વર્ષ 1942માં હિન્દ છોડો ચળવળમાં ભૂગર્ભ પત્રિકાનું કામ સંભાળ્યું હતું.

→ તેમણે વર્ષ 1947માં પંજાબમાં હિન્દુ-મુસ્લિમ રમખાણોમાં નિર્વાસિતોની મદદ કરી હતી.

→ તેમના પુસ્તકોમાંથી પસંદ કરેલા લખાણોનો સંગ્રહ ધરતીની આરતી નામે પ્રગટ થાય છે. તેમજ તેમની કહેવતો અને રૂઢિપ્રયોગોનો સંગ્રહ જૂની મૂડી પ્રકાશિત કર્યો.

→ તેમને વર્ષ 1967માં તેમની કૃતિ કુળકથાઓ માટે દિલ્હી સાહિત્ય એકાદમી એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો હતો પરંતુ તેમણે તેનો અસ્વીકાર કરતા કહ્યુ કે સાધુને વળી ઇનામ કેવા.

Facebook Page માં જોડાવવા માટે અહીં ક્લિક કરો

ચરિત્ર ગ્રંથો

→ સંતોનો ફાળો

→ કુળકથાઓ (૧૯૬૬) : ૧૯૬૯માં સાહિત્ય અકાદમી, દિલ્હીનું પારિતોષિક મેળવનાર, સ્વામી આનંદનું પુસ્તક.

→ મોતને હંફાવનાર

→ સંતોના અનુજ

→ ગાંધીજીના સંસ્મરણો

→ ભગવાન બુદ્ધ

→ ધરતીનું લૂણ

→ નઘરોળ

→ ઝાકળ જેવા અણદીઠ

નિબંધ