Ad Code

કવિ કાન્ત

કવિ મણિશંકર રત્નજી ભટ્ટ (કાન્ત)
કવિ મણિશંકર રત્નજી ભટ્ટ (કાન્ત)

→ જન્મ : 20 નવેમ્બર 1867 (ચાવંડ, બરોડા રાજ્ય. હવે: અમરેલી જિલ્લો, ગુજરાત)

→ જન્મનું નામ : મણિશંકર રત્નજી ભટ્ટ

→ મૃત્યુ : જૂન 16, 1923 (55ની વયે) (લાહોર અને રાવલપિંડી વચ્ચે, ટ્રેનમાં)

→ ઉપનામ : કાન્ત

→ બિરુદ : મધુર ઊર્મિકાવ્ય સર્જક, ખંડકાવ્યના જનક

→ વ્યવસાય : કવિ, નિબંધકાર, નાટ્યલેખક

→ ભાષા : ગુજરાતી

→ રાષ્ટ્રીયતા : ભારતીય

→ શિક્ષણ : બી.એ.

→ શિક્ષણ સંસ્થા : મુંબઈ યુનિવર્સિટી

→ લેખન પ્રકારો : ખંડકાવ્ય, નાટક, નિબંધ

→ મુખ્ય રચનાઓ : સિદ્ધાન્તસારનું અવલોકન (૧૯૨૦),પૂર્વાલાપ (૧૯૨૩)

→ જીવનસાથી : નર્મદા


→ મધુર ઊર્મિકાવ્યના સર્જક, ખંડકાવ્યોના જનક અને પંડિત યુગના કવિ મણિશંકર ભટ્ટ

→ તેમને પ્રાથમિક શિક્ષણ માંગરોળ અને મોરબીમાંથી તથા માધ્યમિક શિક્ષણ રાજકોટની કાઠિયાવાડ હાઈસ્કૂલમાંથી લીધું હતું.

→ તેમણે વર્ષ 1888માં મુંબઈની એલ્ફિન્સ્ટન કોલેજમાંથી તર્કશાસ્ત્ર અને મોરલ ફિલોસોફી વિષયો સાથે બી.એ.ની ડિગ્રી મેળવી હતી.

→ તેમણે સુરતમાં શિક્ષક તરીકે સેવા આપી હતી ત્યારબાદ વર્ષ 1890-98 સુધી વડોદરા ક્લાભવનમાં અધ્યાપક તરીકે રહ્યા હતાં.

→ તેમણે વર્ષ 1898માં ભાવનગરના મહારાજા ભાવસિંહજીને ત્યાં કેળવણી ખાતાના અધિકારી તરીકે કામ કર્યુ હતું.

→ તેમણે હિન્દુ ધર્મમાંથી ખ્રિસ્તી ધર્મ અંગીકાર કર્યો હતો પરંતુ પાછળથી કરી હિન્દુ ધર્મમાં પાછા ફર્યા હતાં અને તેમણે હિંદી સ્વિડનબોર્ગ સોસાયટીની સ્થાપના કરી હતી.

→ તેમણે ધ હાર્ટ ઓફ ઇન્ડિયા નામનું સામાયિક ચલાવ્યુ હતું.

→ તેમણે લેખનકાર્યની શરૂઆત મારી કિસ્તી કાવ્ય દ્વારા કરી હતી જે વર્ષ 1886માં બુદ્ધિપ્રકાશ માસિકમાં પ્રકાશિત થતા તેમને ખૂબ પ્રશંસા મળી હતી.

→ તેમણે કાન્ત ઉપનામે વસંત વિજય, ચક્રવાક મિથુન, અતિજ્ઞાન જેવા ગુજરાતી ભાષાના અદભૂત ખંડકાવ્યો લખ્યા છે.

→ સિદ્ધાંતસારનું અવલોક્ન એ તે તેમની એક વિશિષ્ટ અને વિરલ કૃતિ છે.

→ તેમણે કવિ ક્લાપીના મૃત્યુ બાદ વર્ષ 1903માં ક્લાપીનો કેકારાવનું પ્રકાશન કર્યુ હતું.

→ તેમનું રોમન સ્વરાજ નાટક જાલીમ દુનિયા નામે રંગભૂમિ પર પ્રસિદ્ધ થયું હતું. તેમની પ્રસ્થાન નામની આત્મકથાત્મક અધૂરી ટૂંકી નોંધ છે.

→ પૂર્વાલાપ તેમનો એકમાત્ર કાવ્યસંગ્રહ છે, જે તેમના મૃત્યુના દિવસે પ્રગટ થયો હતો.

→ તેમણે કવિવર ન્હાનાલાલને ઊગ્યો પ્રફુલ્લ અમીવર્ષણ ચંદ્રરાજ કહીને બિરદાવ્યા હતા.

→ કાન્તનું સર્જન મહાકાવ્યની વિપુલતાને પામ્યું નથી, પણ મહાકાવ્યની પ્રતિભા તો રહેલી જ છે - સુંદરમ્


કવિ મણિશંકર રત્નજી ભટ્ટ (કાન્ત) : સાહિત્ય સર્જન

→ ખંડકાવ્ય : ચક્રવાક મિથુન, અતિજ્ઞાન (પૂર્વાલાપમાંથી), રમા, મૃગતૃષ્ણા, ભરત, વસંતવિજય, દેવયાની, વસંતપ્રાર્થના, મંથરા, અંતિમપ્રાર્થના, સાગર અને શશી

→ નાટક : સલીમ શાહ, ગુરુ ગોવિંદસિંહ રોમન સ્વરાજ, દુ:ખી સંસાર

→ વાર્તા: કુમાર અને ગૌરી, હીરા માણેકની મોટી એક ખાણ

→ ઇતિહાસ : શિક્ષણનો ઇતિહાસ

→ અન્ય સાહિત્ય: પ્રેસીડન્ટ લિંકનનું ચરિત્ર, હિંદ માતાને સંબોધન(પધ-પ્રાર્થનાગીત)

→ અનુવાદ : ગીતાંજલિ (ટાગોરકૃત), પ્લેટો કૃત ફ્રીડ્સ, સ્વર્ગ અને નર્ક, એરિસ્ટોટલનું નિકોમિકિઅન, નીતિશાસ્ત્ર



કવિ મણિશંકર રત્નજી ભટ્ટ (કાન્ત) : પંક્તિઓ

→ ધીમે ધીમે છટાથી કુસુમરજ લઇ ડોલતો વાયુ વાય.

→ ઓ હિન્દ દેવભૂમિ સંતાન સૌ તમારાં,
કરીએ તમોને વંદન, સ્વીકારજો અમારા.

→ ઉદ્રગીવ દ્રષ્ટી કરતાં નભ શૂન્ય ભાસે,
ઝાંખી દિશા પણ જણાય. અનિષ્ટ પાસે

→ દીસે છે ક્રુરતા કેવી કર્તાની કરણી મહી,
ત્રાતા જો હોય તો કેમ સંભાળ લે નહિ

→ જાણે બધુ, તથાપિ કહેવાની કંઈ રજા નહીં;
શમાવી ન શકે તેથી મૂંઝાય મનની મહીં.


→ WhatsApp Group Click

→ Facebbok Page Click


Post a Comment

0 Comments