મંદિર સ્થાપત્ય કળા નાગર શૈલી | Temple architecture Art Nagar style

મંદિર સ્થાપત્ય કળા નાગર શૈલી

---

→ અન્ય નામ : આર્ય શૈલી

→ વિકાસ : હિમાલયથી લઈને વિંધ્યક્ષેત્ર સુધી

→ ગુજરાતમાં નાગરશૈલીનો વિકાસ ઈ. સ. 941થી 1131ના ગાળામાં થયો હતો.

→ મંદિરોનું નિર્માણ સામાન્ય રીતે પંચાયતશૈલી જેવુ હતું. જેમાં એક “જગતી” ઉપર મધ્યમાં એક મુખ્ય મંદિર રહેતું હતું અને તેની ચારે બાજુ નાનાં મંદિરો રહેતાં હતાં.

Facebook Page માં જોડાવવા માટે અહીં ક્લિક કરો

---

→ મુખ્ય દેવમંદિરની સામે સભાકક્ષ અથવા મંડપનું નિર્માણ થતું.

→ નાગર શૈલીમાં બનેલાં મંદિરોમાં ગર્ભગૃહ પર એકરેખીય શિખર હોય છે.

→ શિખરનું ઊર્ધ્વાકાર મથાળું એક ક્ષિતિજ નળાકાર ચક્ર જેવુ હતું જેને “આમલક” કહે છે. જે ઉત્તર ભારતનાં મંદિરોની મુખ્ય ઓળખ છે.

→ તેના પર ગોળાકાર “કળશ” સ્થાપિત હતો.

→ ગર્ભગૃહની બહાર ગંગા અને યમુનાની પ્રતિમા સ્થાપિત કરવામાં આવતી

→ મંદિર પરિસરમાં પાણી કે અન્ય કોઈ જળાશય જોવા મળતું નહીં.

---

---

→ મંદિરની અંદરની દીવાલો ત્રણ ક્ષિતિજ ભાગોમાં વિભાજિત કરવામાં આવતી જેને “ત્રિરથ મંદિરો” કહે છે.

→ આ ત્રણ રથોના નામ અનુક્રમે ભદ્રરથ, પ્રતિરથ અને કર્ણરથ છે.

→ ત્યારબાદ પંચરથ, સપ્તરથ અને નવરથ મંદિરનુ ક્રમશ: નિર્માણ થયું.

ભૂગોળ વિશે માહિતી મેળવવા માટે અહીં ક્લિક કરો

→ ગર્ભગૃહની ચારેયબાજુ ઢંકાયેલો પ્રદક્ષિણા પથ હતો અને મંદિર પરિસરની ચારેય બાજુ દીવાલો અને પ્રવેશદ્વારનો આભાવ હતો.

→ નાગર શૈલીના મંદિરોમાં પુરીનું જગન્નાથમંદિર, ઓડિશાનું કોર્ણાક મંદિર, ગુજરાતનું સૂર્ય મંદિર તેમજ મધ્યપ્રદેશના ખજૂરાહોના મંદિરોનો સમાવેશ થાય છે.

→ નાગરશૈલી અંતર્ગત ત્રણ ઉપશૈલીઓ : ઓડિશા શૈલી , ખજૂરાહો શૈલી અને સોલંકી શૈલી

Telegram Channel માં જોડાવવા માટે અહીં ક્લિક કરો