| → સારા દહાડા લઈને : સગર્ભાવસ્થામાં | → સબધો : સહી સલામતીવાળો |
|---|---|
| → જોખમથી લદાયેલું શરીર : કીમતી ઘરેણાં પહેરેલું શરીર | → ગાડીત : ગાડું હાંકનાર |
| → હાજિયો પુરાવવો : હા કહેવી | → ખીચડીખાઉ : હલકી કોટિનું |
| → વૈતરું : મજૂરી | → ટપ્યો : અમુક અંતર (અહીં) માણસોને લાવવા લઈ જવાનું કામ |
| → ગાડીતું : ગાડીત તરીકેનું કામકાજ | → ઘા વેઠવા : સહન કરવું |
| → જણસ : વસ્તુ | → ઘરેણાં, જણસો... બહુ છે ? : જોખમ વહોરીને પણ ઘરેણાં પહેરી રાખવાનું જરૂરી છે ? – એવો ભાવ |
| → દીઠાનું ઝેર : અણગમતી બાબતની જાણકારી હોય તો જ એનું દુઃખ થાય (અહીં) લૂંટારા ઘરેણાં જોશે તો લૂંટ્યા વગર નહીં રહે | → અડવી : શણગાર વગરની. |
| → વળાવિયો : રસ્તામાં સંભાળ રાખનાર | → શાખ : આબરૂ, વિશ્વાસ |
| → સાબધાં : સજજ્જ, તૈયાર | → પલોટવું : કામકાજમાં જોડીને પાવરધું કરવું |
| → ગોરસી : દહીં દૂધ રાખવાનું માટીનું વાસણ | → ચેવીને – કસીને |
| → અન્નપૂર્ણા | → અન્ન પૂરનારી દેવી, (અહીં) ખેતરો |
| → હરિત : લીલું | → વિસ્ફારિત : પહોળું, ફાટેલું |
| → જીર્ણ : સાવ જૂની | → સ્મૃતિસુમન : સ્મરણપુષ્પ |
| → તોષ : સંતોષ | → કલેડી : તાવડી |
| → અચંબો : નવાઈ | → ટાંચું : ઓછું |
| → ફોકટ : નકામું | → પીઢેરિયું : માટીમાંથી બનાવેલું |
| → આયખું : જીવતર | → આયપત : મૂડી |
| → માંચી : ખાટલો | → અબળખા : અભિલાષા, અરમાન |
| → હાતર : માટે, હાલવવું (અહીં) ખાટલાના પાયા અને ઇસ જોડવા | → વલોપાત : ચિંતા |
| → વાંસી : ધારિયું | → બળાપો : ચિંતા |
| → સેન : સૈન્ય, લશ્કર (અહીં) | → જવાળા : અગન, અગ્નિ |
| → દશ : દિશા | → ઢાળાં : ધાડાં |
| → ચડી ચોટ : એકદમ, હમણાં જ | → ટૌકી જાજો : ટહુકી જજો |
| → ભેળાં : સાથે | → ઉચાળો સામાન |
| → સહેલાણી : આનંદ કરવા નીકળેલું | → મદમસ્ત : કેફથી મસ્ત થયેલું |
| → માણેક : એક પ્રકારનું લાલ રંગનું રત્ન | → સાતસરુ : સાત સેરવાળું |
| → લખલખાટ : ઝગમગાટ | → મીનાકારી : ભાતવાળું |
| → તોતિંગ : મોટા કદનું | → મનઃચક્ષુ : મનરૂપી ચક્ષુ |
| → તુમુલ : ભયાનક, દારુણ તોફાન | → ગફલત : બેદરકારી |
| → સાહેદી : સાક્ષી | → તેજાના : તજ-લવિંગ મરી વગેરે મસાલા |
| → હરકત : વાંધો | → લોથ : નિષ્પ્રાણ (અહીં) ખૂબ થાકી ગયેલું |
| → વનાંચલ : વનનો ભાગ | → ઝંઝા : પવન સાથે પડતો વરસાદ |
| → પિયા: પતિ (અહીં) ઈશ્વર | → પીતાંબરી પીળું અબોટિયું |
| → ટંકશાળ : ચલણી સિક્કા પાડવાનું કારખાનું | → આપીકી : પોતાની |
| → તોલો : ૧૦ ગ્રામથી સહેજ વધુ | → ફરમાન : હુકમ |
| → ખરીતો : સરકારી કાગળિયાંનો થેલો, (અહીં) સરકારી કાગળવાળું પરબીડિયું | → ધોકા : ધોખો, દગો |
| → વાલમાંથી રતી : એક ચણોઠી જેટલું વજન તે રતી, ત્રણ ચણોઠી જેટલું વજન તે વાલ, (અહીં) થોડામાંથી પણ થોડું એ અર્થમાં | → સૂબેદાર : સિપાઈઓની નાની ટુકડીનો અમલદાર |
| → ઈન્દ્રજાળ વિદ્યા : છેતરપિંડી કરનારી જાદુવિદ્યા | → કરસણી……ઉગાડે : ખેડૂત મોલ પકવે |
| → સોનામખી : સોનામુખી, એક વનસ્પતિ | → ઈશ્વર...ચડ્યો : સંસારરૂપી સાગર તરવા માટે ઈશ્વરરૂપી વહાણ પર ચડવું, એટલે કે ઈશ્વરભક્તિ વહાણ પર ચડવું, એટલે કે ઇશ્વરભક્તિ સ્વીકારવી તે |
| → વીડી : ખડનું નાનું બીડ | → હીર : તેજ, રેશમ |
| → પૂળકા : ઘાસના પૂળા | → ભારો : ઉપાડી શકાય એટલા જથ્થામાં બાંધેલાં ઘાસ કે લાકડાંનો જથ્થો |
| → ભારડી : ભાર, વજન | → મુંજા વાલમજી : નાયિકાનું પતિને કરાયેલું સંબોધન |
| → પાલી : અનાજનું એક નાનું માપ | → માણું પાલી કરતાં મોટું એક માપ |
| → પેટડું : પેટ | → રિયાજ : મહાવરો |
| → ગજ : ચોવીસ ઇચ જેટલું માપ, સ્થાયી, અંતરા, સંચારી | → અભોગ : ગીત ગાવા વિષયક ઢબ કે રીતના માપ |
| → ફિરસ્તો : દેવદૂત | → સાજ : સાધન અહીં શરણાઈ |
| → સરાણિયો : સરાણ પર ધાર કાઢનાર | → આભા : પ્રકાશ, દીપ્તિ, કાંતિ, શોભા |
| → લકીર : રેખા | → નિઃસ્તબ્ધ : સાવ સ્તબ્ધ |
| → નિશ્ચેષ્ટ અન્યમનસ્ક : જેનું મન બીજે ઠેકાણે ગયું હોય એવું | → ગામોટું : ગામનું ગોરપદું |
| → એક સાંધે ત્યાં તેર તૂટવાં : એક મુશ્કેલીમાંથી બચે ત્યાં અનેક મુશ્કેલીઓ આવવી | → થીંગડું મારવું : ફાટેલી જગા પર બીજો ટુકડો મૂકીને સીવવું બખિયો : દોરાનો ટાંકો |
| → ચિરાયુ : દીર્ઘ આયુષ્યવાળો (અહીં સંજ્ઞાવાચક નામ તરીકે) દમામ ભપકો | → દૂઝતાં ઘારાં જેમાંથી : લોહી કે પરુ ટપકતું હોય તેવા ઘાવનાં છિદ્રો |
| → વિલાયત : વિદેશ, પરદેશ | → ફૂમતું : ગુચ્છ |
| → શીળી : ઓચિંતા ઢીમણા થઈ આવતો એક રોગ | → ફૂલ ફટાક : નાજુક, તકલાદી અહીં- વ્યવસ્થિત |
| → તરજુમો : ભાષાંતર | → ટાપટીપ : સુઘડતા, મરામત, ભપકો |
| → શિલિંગ : એક અંગ્રેજી સિક્કો, બાર આના જેટલો | → કોટડી : ઓરડી |
| → ઢબ : રીત, પદ્ધતિ | → ગોદી : અંદર પાણી કઢાય ઘલાય એવી સગવડવાળું વહાણો બાંધવાનું અને ઊભા રાખવાનું બંદર, ગોડાઉન, વખાર, ગજાર |
| → બુઢ્ઢા: વૃદ્ધ | → દુભાષિયો : બે ભાષા જાણનાર, એક ભાષાનો મતલબ (અર્થ) બીજી ભાષામાં કહેનાર, સમજાવનાર |
| → દસ્તૂર : રિવાજ ધારો પારસી જાતિના | → ગોર : પાટલૂન યુરોપી ઘાટનો ચોરણો |
| → તસ્દી : શ્રમ, મહેનત, તકલીફ | → પારીસ હાલનું પેરીસ નગર |
| → શાણું : સમજદાર | → સાહ્યબી : જાહોજલાલી |
| → તમા : કાળજી | → સંપત : સંપત્તિ |
| → હુંપદ : અભિમાન | → પડતા પર પાટું / દાઝ્યા ઉપર ડામ (કહેવત): એક પીડા હોય ત્યાં બીજી પીડા ઊભી થવી |
| → અર્ધોથિત : અધું ઊભું થયેલું | → અર્ધોત્ક : ઊભડક |
| → કાન્તિ : તેજ | → હાંલ્લી માટીનું પહોળા મોંવાળું રાંધવાનું એક વાસણ |
| → પત્રાળું : પાંદડામાંથી બનાવેલી થાળી, પત્રાવળી | → મિષ્ટ : મીઠાશવાળું |
| → હરકત : વાંધો | → સુધ્ધાંત : સહિત |
| → આવડ : આવડત | → તાપ : (અહીં) દુ:ખ |
| → મ્લાન: કરમાયેલું, દુઃખી, ખિન્ન | → છત્ર રક્ષણ કરનાર |
| → વરતવું : વર્તન કરવું | → નિરમળ : નિર્મળ, પવિત્ર |
| → વેરાગ : વિરક્તિ, સંસાર પરની આસક્તિનો અભાવ | → રાગ : સ્નેહ, પ્રેમ |
| → તરણું : ઘાસ | → મેલવું : છોડવું, ત્યજવું |

0 Comments